Η τυφλοκώφωση είναι μια μοναδική αναπηρία που συνδυάζει διάφορους βαθμούς τόσο ακουστικής όσο και οπτικής αναπηρίας. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα με τυφλοκώφωση δεν είναι απαραίτητα τελείως τυφλά και κωφά. Ακόμη και αν έχουν έναν ορισμένο βαθμό όρασης ή/ και ακοής, δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη μία αίσθηση για να αντισταθμίσουν πλήρως την αναπηρία της άλλης. Έτσι, χρειάζονται υπηρεσίες διαφορετικές από εκείνες που σχεδιάζονται αποκλειστικά για τυφλά ή κωφά άτομα. Αυτή η διπλή αισθητηριακή αναπηρία επηρεάζει την επικοινωνία, την ανάπτυξη, την πρόσβαση στην πληροφορία, την κοινωνικοποίηση, τον προσανατολισμό, την κινητικότητα και την καθημερινή ζωή. Ωστόσο, οι συγκεκριμένες ανάγκες κάθε ατόμου ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, την έναρξη και τον τύπο της τυφλοκώφωσης. Η εκπαίδευση των ατόμων με τυφλοκώφωση απαιτεί ξεχωριστές προσεγγίσεις και στρατηγικές για να εξασφαλιστεί ότι αυτοί οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό τους.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ένα άτομο με τυφλοκώφωση βιώνει τον κόσμο με έναν μοναδικό τρόπο. Άτομα που μπορούν να χρησιμοποιούν την όραση και την ακοή τους, αντιλαμβάνονται τον κόσμο όσο φτάνουν τα μάτια και τα αυτιά τους, αλλά για ένα άτομο με τυφλοκώφωση, ο κόσμος αρχικά εκτείνεται μόνο όσο φτάνουν τα ακροδάχτυλά του. Η κατανόηση του κόσμου τους βασίζεται στη φυσική επαφή, πράγμα που σημαίνει ότι αν κανείς δεν τους αγγίζει, θεωρούν ότι είναι μόνοι τους. Στην περίπτωση των ατόμων με τυφλοκώφωση που έχουν κάποια λειτουργική όραση και/ή ακοή, ο κόσμος τους είναι αυτομάτως ευρύτερος. Ένα άτομο με τυφλοκώφωση μπορεί να χρησιμοποιεί την όρασή του για να αναγνωρίζει γνωστά άτομα, να κινείται αυτόνομα σε γνωστά περιβάλλοντα, να κατανοεί τη νοηματική γλώσσα από μια συγκεκριμένη απόσταση και να διαβάζει μεγάλα γράμματα. Ένα άλλο άτομο με λειτουργική ακοή μπορεί να αναγνωρίζει γνωστούς ήχους, να κατανοεί τον λόγο ως ένα σημείο και να αναπτύσσει λόγο το ίδιο. Είναι σαφές ότι η τυφλοκώφωση περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα αισθητηριακών ικανοτήτων.

Το 0,2% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει με σοβαρή μορφή τυφλοκώφωσης και το 2% με ηπιότερες μορφές τυφλοκώφωσης. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν πάνω από 15 εκατομμύρια άνθρωποι με σοβαρή τυφλοκώφωση παγκοσμίως.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι τυφλοκώφωσης: η εκ γενετής και η επίκτητη τυφλοκώφωση. Στην περίπτωση της εκ γενετής τυφλοκώφωσης, το μωρό γεννιέται με ελλείμματα στην όραση και στην ακοή ή διαγιγνώσκεται με τυφλοκώφωση μέσα στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής του (πριν από την ανάπτυξη λόγου, της νοηματικής ή άλλων οπτικών μορφών γλώσσας και επικοινωνίας). Το να γεννιέται κάποιος με τυφλοκώφωση είναι καθοριστικό για την ανάπτυξή του, αφού ως παιδί θα πρέπει να δομήσει έννοιες και κατανόηση χρησιμοποιώντας άλλες αισθήσεις εκτός από τις αισθήσεις απόστασης που θα χρησιμοποιούσε ένα παιδί με τυπική ανάπτυξη. Η επίκτητη τυφλοκώφωση είναι μια αναπηρία που εμφανίζεται αργότερα στη ζωή ενός ατόμου. Ο καθένας μας μπορεί να αποκτήσει τυφλοκώφωση σε κάποιο σημείο της ζωής του λόγω ασθένειας, συνδρόμου, ατυχήματος ή γήρατος. Το σύνδρομο Usher, για παράδειγμα, προκαλεί κώφωση ή ακουστική αναπηρία κατά τη γέννηση και προβλήματα όρασης αργότερα στη ζωή. Η ανάπτυξη και η εκπαίδευση ενός ατόμου με επίκτητη τυφλοκώφωση αναμένεται να είναι σημαντικά διαφορετική από αυτές ενός ατόμου με εκ γενετής τυφλοκώφωση.

Υπάρχουν πολλές αιτίες της τυφλοκώφωσης. Η εκ γενετής τυφλοκώφωση μπορεί να προκληθεί από:

  • Πρόωρη γέννηση (πριν από τις 37 εβδομάδες της εγκυμοσύνης)
  • Ιατρικές επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη και τη γέννηση
  • Λοιμώξεις κατά την εγκυμοσύνη, όπως το Σύνδρομο Rubella, η τοξοπλάσμωση ή ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV)
  • Γενετικές παθήσεις, όπως το Σύνδρομο Usher, το Σύνδρομο CHARGE ή το Σύνδρομο Down
  • Εγκεφαλική παράλυση, που επηρεάζει τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα και προκαλεί κυρίως δυσκολίες στην κίνηση και τον συντονισμό
  • Εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο, προβλήματα υγείας που προκαλούνται από την κατανάλωση αλκοόλ κατά την εγκυμοσύνη

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), το Σύνδρομο Rubella είναι η κύρια αιτία γενετικών ελλειμμάτων που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό.

Η τυφλοκώφωση μπορεί επίσης να εμφανιστεί αργότερα στην παιδική ηλικία ή την ενήλικη ζωή. Η επίκτητη τυφλοκώφωση μπορεί να προκληθεί από:

  • Αυξημένη ηλικία
  • Γενετικές παθήσεις, όπως το Σύνδρομο Usher, που επηρεάζουν την ακοή, την όραση και την ισορροπία
  • Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
  • Ασθένειες, ατυχήματα και κληρονομικές παθήσεις, όπως η μηνιγγίτιδα, η εγκεφαλική ελονοσία, ο καταρράκτης και το γλαύκωμα
  • Εγκεφαλική βλάβη λόγω μηνιγγίτιδας, εγκεφαλίτιδας, εγκεφαλικού επεισοδίου ή σοβαρού τραυματισμού στο κεφάλι.

Είναι αρκετά συνηθισμένο οι ίδιες καταστάσεις που οδηγούν στην τυφλοκώφωση να προκαλούν επίσης πρόσθετες γνωστικές, φυσικές ή άλλες αναπηρίες και ανάγκες υγειονομικής φροντίδας. Για να κατανοήσουμε πλήρως ένα άτομο με τυφλοκώφωση και τις ανάγκες του, πρέπει να λάβουμε υπόψη την ηλικία εμφάνισης της τυφλοκώφωσης, τυχόν παρεμβάσεις, όπως χειρουργική επέμβαση ή ακουστικά βαρηκοΐας, και τις πρόσθετες αναπηρίες και προβλήματα υγείας. Με βάση το προφίλ του ατόμου, οι επαγγελματίες μπορούν να ερμηνεύσουν τη συμπεριφορά του ατόμου, να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες, τις επιθυμίες και την επικοινωνία του και να αρχίσουν να χτίζουν μια σχέση εμπιστοσύνης. Με αυτή τη σχέση, μπορούν να δημιουργήσουν ένα εκπαιδευτικό σχέδιο που θα υποστηρίξει κατάλληλα το άτομο ώστε να αναπτυχθεί, να είναι ανεξάρτητο και να συνδεθεί με άλλους ανθρώπους και το περιβάλλον του